Bên mua bảo hiểm là gì? Quyền lợi và nghĩa vụ quy định ra sao?

Khi mua bảo hiểm, bạn có thực sự hiểu những quyền lợi gì và cần phải thực hiện những nghĩa vụ nào chưa? Nghe có vẻ phức tạp, nhưng thực tế, hiểu rõ vai trò của "bên mua bảo hiểm là gì" sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định đúng đắn và bảo vệ bản thân một cách tốt nhất.

Bài viết này, Rabbit Care sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc quyền và nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm và cung cấp những thông tin cần thiết để bạn trở thành một người tiêu dùng bảo hiểm thông thái.

Theo Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 tại Việt Nam, bên mua bảo hiểm được định nghĩa là cá nhân hoặc tổ chức giao kết hợp đồng bảo hiểm với doanh nghiệp bảo hiểm. Bên mua bảo hiểm có thể là đồng thời là người được bảo hiểm hoặc người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm, nhưng không nhất thiết phải trùng với hai vai trò này.

Chủ thể hợp pháp:

Cá nhân: Là công dân Việt Nam hoặc người nước ngoài đang cư trú hợp pháp tại Việt Nam, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Bên mua bảo hiểm có thể là:

• Bản thân người mua bảo hiểm.
• Vợ, chồng, cha, mẹ, con của bên mua bảo hiểm.
• Anh chị em ruột của người mua bảo hiểm.
• Người có quan hệ nuôi dưỡng/cấp dưỡng/giám hộ hợp pháp với bên mua bảo hiểm.
• Người khác, nếu bên mua bảo hiểm có thể có quyền lợi được bảo hiểm.
  
  

Tổ chức: Là pháp nhân, tổ chức kinh tế hoặc các đơn vị khác được thành lập và hoạt động hợp pháp tại Việt Nam. Bên mua bảo hiểm có thể là:

• Doanh nghiệp đại diện mua bảo hiểm cho tất cả nhân viên.

• Chủ thể ký kết hợp đồng bảo hiểm: Bên mua bảo hiểm trực tiếp ký kết hợp đồng với công ty bảo hiểm, đồng ý với các điều khoản và điều kiện ghi trong hợp đồng.
• Người đóng phí bảo hiểm: Bên mua bảo hiểm có nghĩa vụ đóng phí bảo hiểm theo đúng thời hạn và số tiền đã thỏa thuận trong hợp đồng.
• Người hưởng lợi: Khi xảy ra sự kiện bảo hiểm, bên mua bảo hiểm hoặc người được chỉ định sẽ được hưởng quyền lợi bồi thường theo hợp đồng.
• Người thực hiện các nghĩa vụ khác: Bên cạnh việc đóng phí bảo hiểm bảo hiểm nhân thọ, bên mua bảo hiểm còn có các nghĩa vụ khác như khai báo trung thực thông tin, thông báo kịp thời các sự kiện liên quan đến hợp đồng, v.v.
  
  

Tóm lại, bên mua bảo hiểm đóng vai trò trung tâm trong hợp đồng bảo hiểm. Bên mua bảo hiểm có thể là người chủ động tìm kiếm và lựa chọn sản phẩm bảo hiểm phù hợp. Đồng thời cũng là người được hưởng lợi khi xảy ra rủi ro. Việc hiểu rõ vai trò của bên mua bảo hiểm là gì sẽ giúp bên mua bảo hiểm bảo vệ quyền lợi và tránh những tranh chấp không đáng có.

Một loạt quyền của bên mua bảo hiểm quan trọng bạn cần biết để được bảo vệ bởi pháp luật, giúp đảm bảo tham gia bảo hiểm một cách minh bạch và an toàn. Dưới đây là các quyền của bên mua bảo hiểm có thể là:

Quyền của bên mua bảo hiểm là được cung cấp đầy đủ thông tin về sản phẩm: Bạn có quyền yêu cầu công ty bảo hiểm cung cấp đầy đủ thông tin về sản phẩm bảo hiểm mà mình quan tâm, bao gồm:

• Phạm vi bảo hiểm: Những rủi ro được bảo vệ.
• Số tiền bảo hiểm: Số tiền tối đa mà bạn có thể được bồi thường.
• Phí bảo hiểm: Số tiền bạn phải đóng hàng tháng, hàng năm.
• Điều khoản, điều kiện của hợp đồng: Các quy định về quyền và nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm và công ty bán bảo hiểm.
• Các loại hình bảo hiểm khác nhau: Để bạn so sánh và lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất.
  
  

Nắm rõ các thuật ngữ bảo hiểm nhân thọ để không bỏ lỡ quyền lợi bảo hiểm cho bản thân!

Điều kiện và thủ tục yêu cầu bồi thường: Khi xảy ra sự kiện bảo hiểm, quyền của bên mua bảo hiểm có thể là yêu cầu công ty bảo hiểm bồi thường theo đúng quy định trong hợp đồng. Để được bồi thường, bạn cần đáp ứng các điều kiện sau:

• Sự kiện bảo hiểm xảy ra thuộc phạm vi bảo hiểm của hợp đồng.
• Bạn đã thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của mình theo hợp đồng.
• Bạn cung cấp đầy đủ hồ sơ yêu cầu bồi thường theo yêu cầu của công ty bảo hiểm.
  
  

Quyền khiếu nại và tranh chấp: Nếu bạn không đồng ý với quyết định bồi thường của công ty bảo hiểm, bạn có quyền khiếu nại. Nếu vẫn không tìm được tiếng nói chung, bạn có thể nhờ đến sự trợ giúp của cơ quan có thẩm quyền hoặc tiến hành kiện tụng để xác định rõ quyền của bên mua bảo hiểm là gì.

Nắm rõ các nguyên tắc bồi thường bảo hiểm theo đúng quy định!

Bên mua bảo hiểm có thể là toàn quyền lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm và sản phẩm bảo hiểm dựa trên nhu cầu và khả năng tài chính của mình. Điều này bao gồm việc:

• So sánh giữa các doanh nghiệp bảo hiểm về uy tín, chính sách dịch vụ, và chất lượng sản phẩm.
• Chọn loại bảo hiểm phù hợp như các gói bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm tài sản, hoặc bảo hiểm trách nhiệm dân sự.

Bên mua bảo hiểm có thể là hủy bỏ hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng trong các trường hợp sau:

• Trong thời gian cân nhắc (thường từ 14 - 21 ngày, tùy vào loại hợp đồng).
• Khi phát hiện doanh nghiệp bảo hiểm không cung cấp thông tin đầy đủ hoặc có dấu hiệu vi phạm hợp đồng.
• Tuy nhiên, việc hủy bỏ có thể kèm theo các điều kiện về hoàn phí bảo hiểm hoặc bồi thường tổn thất, tùy vào thỏa thuận trong hợp đồng về quyền của bên mua bảo hiểm là gì.
  
  

Nên huỷ hợp đồng bảo hiểm như thế nào cho đúng và giữ được quyền lợi!

Bên mua bảo hiểm có thể là được chuyển giao hợp đồng bảo hiểm cho người khác (cá nhân hoặc tổ chức) nếu đáp ứng các điều kiện sau:

• Được sự đồng ý của doanh nghiệp bảo hiểm.
• Đảm bảo việc chuyển giao không ảnh hưởng đến quyền của bên mua bảo hiểm là gì.
  
  

Việc chuyển giao hợp đồng thường xảy ra trong các trường hợp như bán tài sản đã được bảo hiểm hoặc thay đổi người quản lý doanh nghiệp.

Khi tham gia hợp đồng bảo hiểm, nghĩa vụ bên mua bảo hiểm không chỉ được hưởng các quyền lợi mà còn phải tuân thủ những nghĩa vụ cụ thể nhằm đảm bảo sự công bằng và tính minh bạch trong quan hệ hợp đồng. Dưới đây là những nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm là gì cần phải nắm được:

• Bên mua bảo hiểm phải cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin liên quan đến đối tượng được bảo hiểm, tình trạng sức khỏe, tài sản, hoặc các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro bảo hiểm.
• Việc kê khai sai hoặc che giấu thông tin có thể dẫn đến việc hợp đồng bị vô hiệu hoặc doanh nghiệp bảo hiểm từ chối bồi thường khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.

Trước khi ký kết, nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm là phải đọc kỹ toàn bộ hợp đồng bảo hiểm, bao gồm:

• Quyền lợi bảo hiểm.
• Nghĩa vụ đóng phí.
• Các điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm.
  
  

Hiểu rõ các điều khoản này giúp bên mua bảo hiểm tránh có thể là được những hiểu lầm và tranh chấp về sau.

Một trong những nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm quan trọng nhất là thanh toán phí bảo hiểm theo thỏa thuận trong hợp đồng, có thể là định kỳ hoặc một lần. Việc chậm trễ trong thanh toán có thể dẫn đến:

• Hợp đồng bị tạm dừng hiệu lực.
• Mất quyền được bồi thường nếu xảy ra sự kiện bảo hiểm trong thời gian không đóng phí.

Khi có bất kỳ thay đổi nào ảnh hưởng đến mức độ rủi ro, nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm là phải thông báo ngay cho doanh nghiệp bảo hiểm, ví dụ:

• Thay đổi địa điểm bảo hiểm đối với tài sản.
• Thay đổi nghề nghiệp hoặc tình trạng sức khỏe đối với bảo hiểm con người.
  
  

Điều này đảm bảo doanh nghiệp bảo hiểm có thể điều chỉnh các điều khoản và điều kiện hợp đồng phù hợp với tình hình thực tế cho bên mua bảo hiểm là gì.

Khi sự kiện bảo hiểm (như tai nạn, hư hại tài sản, hoặc sự cố sức khỏe) xảy ra, nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm có thể là phải:

• Thông báo ngay cho doanh nghiệp bảo hiểm theo phương thức và thời gian quy định trong hợp đồng.
• Phối hợp cung cấp các tài liệu, chứng từ cần thiết để doanh nghiệp bảo hiểm giám định tổn thất và xử lý yêu cầu bồi thường.
  
  

Việc không thông báo kịp thời hoặc không phối hợp đầy đủ có thể ảnh hưởng đến quyền lợi bồi thường của bên mua bảo hiểm là gì.

Bên mua bảo hiểm phải thực hiện các biện pháp cần thiết để giảm thiểu nguy cơ xảy ra rủi ro hoặc tổn thất, ví dụ:

• Đảm bảo an toàn lao động và phòng cháy chữa cháy đối với bảo hiểm tài sản.
• Sử dụng dịch vụ y tế kịp thời để giảm mức độ tổn thương trong bảo hiểm sức khỏe.
  
  

Các biện pháp này không chỉ bảo vệ lợi ích của bên mua bảo hiểm là gì mà còn giảm thiểu rủi ro cho cả doanh nghiệp bảo hiểm.

Bên mua bảo hiểm có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng trong các trường hợp sau:

• Trong thời gian cân nhắc từ 14 - 21 ngày kể từ ngày ký kết hợp đồng. Quyền của bên mua bảo hiểm có thể là hủy hợp đồng mà không phải chịu phí phạt (các chi phí phát sinh ban đầu có thể không được hoàn lại).
• Doanh nghiệp bảo hiểm không cung cấp đầy đủ thông tin, không minh bạch hoặc có hành vi gian dối liên quan đến sản phẩm bảo hiểm.
• Vi phạm điều khoản hợp đồng, không tuân thủ các nghĩa vụ được nêu rõ trong hợp đồng, chẳng hạn như việc bồi thường không đúng cam kết.

Nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm là kê khai trung thực và đầy đủ các thông tin cần thiết cho doanh nghiệp bảo hiểm, bao gồm:

• Đối với bảo hiểm tài sản: Thông tin chi tiết về giá trị, tình trạng sử dụng, và các yếu tố rủi ro liên quan đến tài sản được bảo hiểm.
• Đối với bảo hiểm con người: Các thông tin liên quan đến tình trạng sức khỏe, tiền sử bệnh lý, nghề nghiệp, và các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ rủi ro.
• Cập nhật thông tin: Nếu có sự thay đổi liên quan đến các thông tin trên, bên mua bảo hiểm phải kịp thời thông báo cho doanh nghiệp bảo hiểm để đảm bảo tính hiệu lực của hợp đồng.

Khi xảy ra tranh chấp, bên mua bảo hiểm có thể thực hiện các bước sau:

• Thương lượng trực tiếp với doanh nghiệp bảo hiểm để giải quyết tranh chấp thông qua thỏa thuận.
• Khiếu nại đến phòng chăm sóc khách hàng hoặc bộ phận pháp lý của doanh nghiệp bảo hiểm.
• Giải quyết qua trung gian với sự hỗ trợ từ các tổ chức trung gian như Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam.
• Khởi kiện khi không được giải quyết thỏa đáng.

Công ty bảo hiểm có thể từ chối bồi thường trong các trường hợp sau:

• Thông tin kê khai không trung thực, thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin quan trọng trong quá trình ký kết hợp đồng.
• Sự kiện bảo hiểm nằm trong điều khoản loại trừ, chẳng hạn như: Tai nạn xảy ra do hành vi cố ý của bên mua bảo hiểm. Các loại bệnh bảo hiểm nhân thọ không chi trả. Rủi ro phát sinh do vi phạm pháp luật (ví dụ: tham gia giao thông không có giấy phép lái xe).
• Hợp đồng mất hiệu lực: Do bên mua bảo hiểm không đóng phí đúng hạn và không gia hạn hợp đồng trong thời gian cho phép.
• Không thông báo sự kiện bảo hiểm: Bên mua bảo hiểm không thông báo kịp thời về sự kiện bảo hiểm, dẫn đến việc khó xác minh tổn thất.
  
  

Đây là các vấn đề quan trọng cần được quan tâm để đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong việc quản lý bảo hiểm.

Việc tham gia bảo hiểm không chỉ là một quyết định tài chính, mà còn là cách bạn đảm bảo an toàn và ổn định cho tương lai. Hiểu rõ vai trò, quyền lợi, và nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm là gì sẽ giúp bạn tự tin hơn trong việc lựa chọn sản phẩm phù hợp và quản lý hợp đồng hiệu quả. Hãy luôn cẩn trọng trong quá trình tìm hiểu và đàm phán với các đơn vị bảo hiểm để đảm bảo quyền lợi tối đa cho bản thân.

Ngoài ra, hãy tham khảo các gói sản phẩm bảo hiểm tại Rabbit Care để đa dạng sự lựa chọn hình thức bảo vệ nhé!