Quyền mua cổ phiếu là gì? Công thức và hướng dẫn đăng ký chi tiết

Bạn đã bao giờ nghe đến khái niệm "quyền mua cổ phiếu là gì" chưa? Đây được ví như một chiếc vé thông hành để bạn sở hữu thêm cổ phiếu của một công ty mà bạn yêu thích với mức giá ưu đãi hơn so với thị trường.

Nghe có vẻ hấp dẫn phải không? Nhưng nó mang lại những lợi ích gì cho nhà đầu tư? Hãy cùng khám phá ngay trong bài viết này cùng với Rabbit Care.

Quyền mua cổ phiếu (hay Rights Issue trong tiếng anh) là một loại quyền lợi được trao cho cổ đông hiện hữu của công ty. Cụ thể, nó cho phép họ mua thêm cổ phiếu mới phát hành với mức giá ưu đãi trước khi công ty mở bán ra thị trường công khai. Điều này giúp cổ đông có cơ hội duy trì tỷ lệ sở hữu và tránh bị pha loãng cổ phần do sự gia tăng số lượng cổ phiếu lưu hành.

Điều này thường xuất hiện khi công ty cần huy động vốn để mở rộng hoạt động kinh doanh, thanh toán nợ, hoặc đầu tư vào các dự án mới. Việc thực hiện quyền mua không bắt buộc, và cổ đông có thể lựa chọn thực hiện hoặc bán quyền này cho người khác.

Bạn có thể nhận diện được nó thông qua các từ đồng nghĩa khác như “quyền mua cổ phiếu phát hành thêm” hay “quyền mua cổ phiếu mới là gì”.

Theo báo cáo của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) năm 2023, nhiều công ty niêm yết đã phát hành thêm cổ phiếu với quyền mua ưu đãi. Ví dụ, Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) đã phát hành cổ phiếu với tỷ lệ 5:1 và giá phát hành bằng 50% giá thị trường, tạo ra giá trị quyền mua đáng kể cho cổ đông.

Để hiểu rõ hơn về quyền mua cổ phiếu là gì, bạn cần nắm rõ về công thức tính của nó. Bởi giúp nhà đầu tư ước tính giá trị của quyền mua cổ phiếu mới phát hành. Vì vậy, đây là một công cụ quan trọng để quyết định có nên thực hiện quyền mua hay không.

Công thức chung:

Giá quyền mua = (Giá thị trường - Giá phát hành) / (1 + Tỷ lệ thực hiện quyền)

Trong đó:

• Giá thị trường: Giá cổ phiếu đang giao dịch trên thị trường
• Giá phát hành: Giá chào bán cổ phiếu mới
• Tỷ lệ thực hiện quyền: Số cổ phiếu hiện có được quyền mua 1 cổ phiếu mới

Công ty XYZ thông báo phát hành thêm cổ phiếu với:

• Giá thị trường hiện tại: 50.000 đồng/cổ phiếu
• Giá phát hành mới: 40.000 đồng/cổ phiếu
• Tỷ lệ thực hiện quyền: 3:1 (cứ 3 cổ phiếu hiện có được quyền mua 1 cổ phiếu mới)
  
  

Lúc này, giá quyền mua cổ phiếu là gì?

Áp dụng công thức trên, ta có: Giá quyền mua = (50.000 - 40.000) / (1 + 1/3) = 7.500 đồng

Điều này có nghĩa là nếu cổ đông bán quyền mua này trên thị trường, họ sẽ nhận được 7.500 đồng cho mỗi quyền. Nếu họ thực hiện quyền mua, họ sẽ được mua cổ phiếu mới với giá 40.000 đồng, trong khi giá thị trường là 50.000 đồng, tạo ra lợi nhuận tiềm năng.

Công ty QRT niêm yết giá cổ phiếu hiện tại là 100.000 đồng/cổ phiếu. Công ty quyết định phát hành thêm cổ phiếu với tỷ lệ 1:10 và giá chào bán là 90.000 đồng/cổ phiếu.

Lúc này, giá quyền mua cổ phiếu là gì?

Áp dụng công thức trên, ta có:

Giá quyền mua = (90.000 - 100.000) / (1 + 10) = -10.000 / 11 ≈ -909 đồng

Kết quả trên cho thấy giá trị lý thuyết của quyền mua là âm. Điều này có nghĩa là theo tính toán lý thuyết, nhà đầu tư sẽ phải trả thêm tiền để thực hiện quyền mua.

Tuy nhiên, trên thực tế, giá trị của quyền mua có thể khác do nhiều yếu tố khác nhau như:

• Nếu cổ phiếu của công ty được đánh giá cao, nhà đầu tư có thể sẵn sàng trả thêm tiền để mua cổ phiếu mới. Từ đó, làm cho giá trị quyền mua tăng lên.
• Tình hình chung của thị trường chứng khoán cũng ảnh hưởng đến giá trị của quyền mua.
• Càng gần ngày đáo hạn, giá trị của quyền mua càng giảm.

Công ty sẽ công bố thông tin về đợt phát hành cổ phiếu mới trên website chính thức, cổng thông tin của Sở Giao dịch Chứng khoán hoặc các kênh truyền thông khác. Cổ đông cần chú ý các thông tin quan trọng như:

• ngày chốt danh sách,
• tỷ lệ thực hiện quyền,
• giá phát hành,
• thời gian đăng ký mua,
• cổ phiếu quyền mua khi nào bán được, v.v.
  
  

Lúc này, cổ đông cần xác nhận số lượng cổ phiếu mình đang nắm giữ tại ngày chốt danh sách. Thông tin này có thể được kiểm tra qua tài khoản chứng khoán hoặc liên hệ trực tiếp với công ty. Bởi nó sẽ quyết định số lượng cổ phiếu mới được quyền mua.

Sau khi nhận được thông báo, cổ đông cần quyết định xem họ có muốn thực hiện quyền mua hay không. Bước này yêu cầu áp dụng công thức trên để tính toán số tiền cần chuẩn bị. Bạn cần cân nhắc nhiều yếu tố nữa. Trong đó có triển vọng tăng trưởng của công ty, khả năng sinh lời của cổ phiếu và cả chính sách chia cổ tức của công ty.

Trong trường hợp muốn, nhà đầu tư cần điền đầy đủ thông tin về số lượng cổ phiếu muốn mua. Việc đăng ký có thể thực hiện trực tiếp tại văn phòng công ty chứng khoán, qua điện thoại hoặc qua hệ thống giao dịch trực tuyến. Lưu ý rằng, nó phải được hoàn tất trước thời hạn kết thúc được công bố.

Trong trường hợp nhà đầu tư không muốn, họ có thể bán quyền mua cổ phiếu trên thị trường để thu lợi từ việc chuyển nhượng quyền.

Sau khi đăng ký, cổ đông chuyển đủ số tiền mua cổ phiếu vào tài khoản chứng khoán trong thời hạn quy định. Giao dịch có thể được thực hiện qua internet banking, chuyển khoản tại ngân hàng, hoặc nộp tiền mặt tại quầy giao dịch của công ty chứng khoán.

Và nếu không nộp đủ tiền trước thời hạn, quyền mua sẽ hết hiệu lực và cổ đông sẽ mất quyền mua cổ phiếu mới.

Đừng quên kiểm tra và lưu giữ các chứng từ giao dịch. Đồng thời, liên hệ với công ty chứng khoán để xác nhận việc đăng ký và nộp tiền đã được ghi nhận đầy đủ.

Sau khi hoàn tất thanh toán, cổ phiếu mới sẽ được ghi nhận vào tài khoản của nhà đầu tư. Tùy thuộc vào quy định của công ty, cổ phiếu mới có thể mất một vài ngày để được phân bổ chính thức vào tài khoản giao dịch của nhà đầu tư.

Lúc này, bạn cần theo dõi sát sao diễn biến giá cổ phiếu để có những điều chỉnh phù hợp. Ví dụ, nếu giá cổ phiếu tăng mạnh, nhà đầu tư có thể bán bớt để thu lợi nhuận.

Tóm lại, hiểu biết quyền mua cổ phiếu là gì không chỉ mang đến cơ hội gia tăng lợi nhuận cho nhà đầu tư. Nó còn góp phần bảo vệ tỷ lệ sở hữu của họ trước những biến động trên thị trường.

Với những lợi ích từ việc nắm giữ và thực hiện đăng ký, việc trang bị kiến thức về khái niệm này trở nên vô cùng cần thiết trong quá trình đầu tư. Để đưa ra quyết định chính xác, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích ngắn hạn và chiến lược dài hạn của mình.

Đừng quên tìm hiểu về các giải pháp tài chính khác như thẻ tín dụng từ Rabbit Care nhé!