Bảo hiểm y tế là gì? Quyền lợi và cách tham gia BHYT dễ dàng

Bảo hiểm y tế là một chương trình an sinh xã hội thiết thực, mang lại nhiều lợi ích cho người tham gia. Tham gia BHYT là thể hiện ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với bản thân và cộng đồng.

Vậy bảo hiểm y tế là gì? Có bắt buộc tham gia không? Mức đóng phí như thế nào? Tất cả thắc mắc này sẽ được giải đáp ngay sau đây tại Rabbit Care. Hãy tiếp tục đọc thêm nhé!

1. Bảo hiểm y tế là gì?

Bảo hiểm y tế (BHYT) là một chương trình an sinh xã hội được Chính phủ Việt Nam triển khai nhằm bảo vệ sức khỏe cho người dân. Khi tham gia BHYT, bạn sẽ được hưởng một phần hoặc toàn bộ chi phí khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế có hợp đồng với bảo hiểm xã hội.

BHYT là một hình thức bảo vệ sức khỏe cộng đồng, mang tính bắt buộc đối với một số đối tượng, và tự nguyện đối với các đối tượng khác. Quyền lợi bảo hiểm y tế sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính gặp phải các vấn đề sức khỏe, từ đó tạo điều kiện cho việc tiếp cận các dịch vụ y tế chất lượng mà không phải lo lắng quá nhiều về chi phí

1.1 Có những loại hình tham gia BHYT nào?

BHYT hiện nay được chia thành nhiều loại hình khác nhau để phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của từng đối tượng:

• Bảo hiểm y tế bắt buộc: Áp dụng cho các đối tượng bắt buộc tham gia theo quy định của pháp luật, bao gồm công nhân viên chức, học sinh, sinh viên, người lao động trong các doanh nghiệp và các đối tượng khác do nhà nước quy định.
• BHYT tự nguyện: Bảo hiểm y tế tự nguyện là gì? Là bảo hiểm dành cho những người không thuộc đối tượng tham gia BHYT bắt buộc. Người dân có thể tự nguyện tham gia BHYT để hưởng các quyền lợi về chăm sóc sức khỏe.

1.2 Bảo hiểm xã hội có phải là bảo hiểm y tế không?

Câu trả lời ngắn gọn là: Không, bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế là hai chương trình an sinh xã hội riêng biệt, với mục đích và quyền lợi khác nhau.

Điểm chung:

• Cả hai chương trình đều được triển khai bởi Nhà nước Việt Nam.
• Người tham gia cần đóng phí theo quy định.
• Mục đích chung là bảo vệ đời sống cho người dân.

Điểm khác biệt:

• BHXH hỗ trợ về mặt tài chính khi người lao động mất hoặc giảm thu nhập do các lý do quy định.
• Quyền lợi bảo hiểm y tế hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh cho người tham gia.

Tham gia cả hai chương trình BHXH và BHYT là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và gia đình trước những rủi ro về sức khỏe và tài chính.

>>>Các loại bảo hiểm hiện nay theo tuổi mà bạn nên tham khảo!

2. Lợi ích khi tham gia bảo hiểm y tế là gì?

2.1 Bảo hiểm y tế chi trả như thế nào?

Khi tham gia BHYT, bạn sẽ được chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí cho các dịch vụ y tế như:

• Khám bệnh ngoại trú, nội trú
• Sinh con
• Khám thai
• Khám sức khỏe định kỳ
• Điều trị các bệnh thông thường, mãn tính
• Cấp cứu, tai nạn thương tích
• …

Mức chi trả cụ thể sẽ phụ thuộc vào nhóm đối tượng tham gia, cơ sở y tế và dịch vụ y tế sử dụng.

2.2 Giảm bớt gánh nặng tài chính cho cá nhân và gia đình

Chi phí khám chữa bệnh ngày càng cao, có thể trở thành gánh nặng tài chính lớn cho cá nhân và gia đình. Theo quy định bảo hiểm y tế, chi phí này sẽ giảm bớt giúp bạn chia sẻ rủi ro tài chính khi ốm đau, bệnh tật, tránh tình trạng “cháy túi” vì chi phí y tế.

2.3 Thụ hưởng các dịch vụ y tế chất lượng cao

Quyền lợi bảo hiểm y tế giúp bạn tiếp cận và sử dụng các dịch vụ y tế chất lượng cao tại các cơ sở y tế uy tín trên toàn quốc. Bạn không còn phải lo lắng về việc thiếu tiền để khám chữa bệnh, có thể yên tâm điều trị sức khỏe một cách tốt nhất.

Tham gia BHYT là một quyết định thông minh và mang lại nhiều lợi ích cho bản thân và gia đình bạn.

3. Quyền lợi và nghĩa vụ của người tham gia bảo hiểm y tế là gì?

3.1 Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm y tế Việt Nam

Tham gia BHYT, bạn sẽ được hưởng nhiều quyền lợi thiết thực, mang lại sự an tâm và giảm bớt gánh nặng tài chính cho bản thân và gia đình.

Quyền lợi bảo hiểm y tế nổi bật:

• Được cấp thẻ bảo hiểm y tế: Đây là “chìa khóa” mở ra các quyền lợi của bạn. Thẻ BHYT được cấp miễn phí và có giá trị sử dụng trên toàn quốc, giúp bạn dễ dàng tiếp cận dịch vụ y tế khi cần thiết.
• Đóng bảo hiểm hiểm y tế theo hộ gia đình: Tiết kiệm chi phí và thuận tiện cho việc quản lý, bạn có thể bảo vệ cả gia đình cùng lúc bằng cách đóng BHYT theo hộ gia đình.
• Được lựa chọn cơ sở khám chữa bệnh ban đầu: Tự do lựa chọn cơ sở y tế phù hợp với nhu cầu và điều kiện của bản thân để được khám chữa bệnh hiệu quả.
• Khám chữa bệnh đa dạng: Quyền lợi bảo hiểm y tế sẽ chi trả cho nhiều dịch vụ y tế trong danh mục của Bộ Y tế, từ khám chữa bệnh thông thường đến điều trị bệnh nặng, sinh con.
• Hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh: Quyền lợi bảo hiểm y tế sẽ chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí khám chữa bệnh cho bạn, tùy thuộc vào loại hình dịch vụ, loại hình người tham gia và loại hình khám chữa bệnh.
• Thông tin đầy đủ và giải đáp khiếu nại: BHYT đảm bảo cung cấp thông tin đầy đủ về quyền lợi và quy trình tham gia, đồng thời tiếp nhận và giải quyết khiếu nại, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật về quyền lợi bảo hiểm y tế.

3.2 Nghĩa vụ của người tham gia BHYT

Nghĩa vụ của người tham gia theo quy định bảo hiểm y tế tại Việt Nam gồm có:

• Bắt buộc đóng bảo hiểm y tế đầy đủ, đúng thời hạn.
• Phải sử dụng thẻ bảo hiểm y tế đúng mục đích trong việc khám và điều trị. Tuyệt đối không cho người khác mượn theo quy định bảo hiểm y tế.
• Ngiêm túc thực hiện các quy định bảo hiểm y tế về thủ tục khám chữa bệnh và các hướng dẫn của cơ sở khám chữa bệnh.
• Thực hiện thanh toán chi phí khám chữa bệnh ngoài phần quy định bảo hiểm y tế chi trả.

4. Đối tượng tham gia bảo hiểm y tế là gì?

Căn cứ theo Nghị định 146/2018/NĐ-CP và quy định bảo hiểm y tế, có 6 nhóm đối tượng tham gia BHYT gồm:

1: Do người lao động và người sử dụng lao động đóng

• Áp dụng cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, hợp đồng tập thể, hợp đồng thời vụ, học nghề…
• Mức đóng bảo hiểm y tế được chia sẻ giữa người lao động và người sử dụng lao động theo tỷ lệ nhất định.

2: Do cơ quan bảo hiểm xã hội đóng

• Áp dụng cho người không có khả năng lao động, trẻ em dưới 6 tháng tuổi, người già neo đơn…
• Mức đóng phí do Nhà nước chi trả.

3: Do ngân sách nhà nước đóng

• Áp dụng cho cán bộ, công chức, viên chức thuộc các cơ quan nhà nước…
• Mức đóng phí do Nhà nước chi trả.

4: Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng

• Áp dụng cho người có công với cách mạng, người hoạt động cách mạng trước ngày 01/01/1945…
• Mức đóng phí được Nhà nước hỗ trợ một phần.

5: Tham gia BHYT theo hộ gia đình

• Áp dụng cho các thành viên trong hộ gia đình. Yêu cầu không thuộc nhóm đối tượng tham gia BHYT theo các nhóm khác.
• Mức đóng phí do các thành viên trong hộ gia đình tự đóng.

6: Do người sử dụng lao động đóng

• Áp dụng cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động thời vụ, người lao động tự do…
• Mức đóng phí do người sử dụng lao động chi trả.

Ngoài 6 nhóm đối tượng chính trên, một số trường hợp đặc biệt khác cũng có thể tham gia quyền lợi bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật.

5. Mức đóng bảo hiểm y tế theo từng nhóm như thế nào?

Mức đóng BHYT của mỗi nhóm đối tượng tại Việt Nam được quy định theo Nghị định số 146/2018/NĐ-CP của Chính phủ về quy định mức đóng, mức hưởng và thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế và một số vấn đề liên quan đến bảo hiểm y tế. Cụ thể như sau:

Nhóm 1: Do người lao động và người sử dụng lao động đóng

• Mức đóng phí được chia sẻ giữa người lao động và người sử dụng lao động theo tỷ lệ 3:2.
• Mức đóng phí tối đa hàng tháng không quá 6,5% mức lương cơ bản theo quy định của Chính phủ.
• Mức đóng phí tối thiểu hàng tháng không thấp hơn 1,5% mức lương cơ bản theo quy định của Chính phủ.

Đối tượng 2, 3, 4:

• Mức đóng phí do Nhà nước chi trả.
• Mức đóng phí được tính theo tỷ lệ phần trăm lương cơ bản theo quy định của Chính phủ đối với từng nhóm đối tượng.

5: Tham gia BHYT theo hộ gia đình

• Mức đóng phí do các thành viên trong hộ gia đình tự đóng.
• Mức đóng phí được tính theo tỷ lệ phần trăm lương cơ bản theo quy định của Chính phủ.

6: Do người sử dụng lao động đóng

• Mức đóng phí do người sử dụng lao động chi trả.
• Mức đóng phí được tính theo tỷ lệ phần trăm lương cơ bản theo quy định của Chính phủ.

Bảng so sánh mức đóng theo đối tượng tham gia:

Lưu ý:

• Mức lương cơ bản hiện nay là 2.340.000 đồng/tháng.
• Mức đóng phí tối đa và tối thiểu được tính trên mức lương cơ bản theo quy định của Chính phủ.

>>>Tìm hiểu cách tính lương hưu theo thay đổi từ 1/72024!

Ví dụ: Từ ngày 1/7/2024, mức đóng BHYT hằng tháng của học sinh – sinh viên bằng 4,5% mức lương cơ sở (trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ 30%, còn lại học sinh – sinh viên tự đóng 70%). Có thể linh động lựa chọn đóng theo 3 phương thức gồm 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng một lần. Ví dụ:

Mức đóng BHYT hộ gia đình: Theo quy định hiện nay, người đầu tiên trong hộ gia đình sẽ đóng BHYT một tháng 4,5% mức lương cơ sở.

>>>Cách tính BHXH 1 lần đơn giản sau sửa đổi 1/7/2024!

6. Mức hưởng bảo hiểm y tế là gì?

Mức hưởng theo quy định bảo hiểm y tế là tỷ lệ chi trả của Quỹ BHYT cho chi phí khám chữa bệnh của người tham gia. Mức hưởng này được quy định theo từng loại dịch vụ y tế, loại hình người tham gia và loại hình khám chữa bệnh.

Cụ thể:

6.1 Theo loại dịch vụ y tế:

• Dịch vụ y tế thông thường: Quỹ BHYT chi trả từ 40% đến 100% chi phí.
• Dịch vụ y tế kỹ thuật cao: Quỹ BHYT chi trả từ 50% đến 100% chi phí.
• Sinh con: Quỹ BHYT chi trả từ 50% đến 100% chi phí sinh thường và sinh mổ.
• Khám thai: Quỹ BHYT chi trả từ 50% đến 100% chi phí khám thai định kỳ.
• Khám sức khỏe định kỳ: Quỹ BHYT chi trả từ 50% đến 100% chi phí khám sức khỏe định kỳ.

6.2 Theo loại hình người tham gia:

• Người lao động: Tối đa là 100% chi phí.
• Người sử dụng lao động: Tối đa là 100% chi phí.
• Người không có khả năng lao động, trẻ em dưới 6 tháng tuổi, người già neo đơn…: Mức hưởng là 100% chi phí.
• Cán bộ, công chức, viên chức thuộc các cơ quan nhà nước…: Tối đa là 100% chi phí.
• Người có công với cách mạng, người hoạt động cách mạng trước ngày 01/01/1945…: Mức hưởng là 100% chi phí.
• Người tham gia BHYT theo hộ gia đình: Mức hưởng tối đa là 100% chi phí.
• Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động thời vụ, người lao động tự do: Tối đa là 100% chi phí.

6.3 Theo loại hình khám chữa bệnh:

• Khám chữa bệnh đúng tuyến: Quyền lợi bảo hiểm y tế sẽ hưởng cao hơn so với khám chữa bệnh không đúng tuyến.
• Khám chữa bệnh nội trú: Mức hưởng cao hơn so với khám chữa bệnh ngoại trú theo quy định bảo hiểm y tế.

Ví dụ:

Người lao động đi khám chữa bệnh đúng tuyến, sử dụng dịch vụ y tế thông thường sẽ được Quỹ BHYT chi trả 80% chi phí.
Người sử dụng lao động đi khám chữa bệnh không đúng tuyến, sử dụng dịch vụ y tế kỹ thuật cao sẽ được Quỹ BHYT chi trả 50% chi phí.

Lưu ý:

Mức hưởng cụ thể cho từng trường hợp sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại dịch vụ y tế, loại hình người tham gia, loại hình khám chữa bệnh, cơ sở y tế…

7. Nên mua bảo hiểm y tế ở đâu?

Cách thức và địa điểm mua Bảo hiểm y tế cho từng đối tượng cụ thể như sau:

7.1 Học sinh, sinh viên:

Cách thức: Trường học sẽ tiến hành đăng ký BHYT cho học sinh, sinh viên theo quy định.

Địa điểm: Học sinh, sinh viên đến trực tiếp trường học để thực hiện thủ tục tham gia BHYT.

Hồ sơ cần thiết:

• Thẻ học sinh/sinh viên còn hiệu lực.
• CMND/CCCD hoặc giấy tờ tùy thân hợp lệ khác.
• Các giấy tờ tùy thân khác theo yêu cầu của nhà trường.

7.2 Hộ gia đình:

Cách thức: Hộ gia đình có thể tự đăng ký tham gia BHYT hoặc được hỗ trợ bởi chính quyền địa phương.

Địa điểm:

• Đối với hộ gia đình tự đăng ký: Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú.
• Đối với hộ gia đình được hỗ trợ: Cơ quan, tổ chức theo quy định của chính quyền địa phương.

Hồ sơ cần thiết:

• Tờ khai tham gia BHYT theo mẫu.
• Danh sách thành viên hộ gia đình tham gia BHYT theo mẫu.
• Bản sao có công chứng sổ hộ khẩu.
• Bản chính hoặc bản sao thẻ BHYT của những người đã có thẻ BHYT (nếu có).
• Các giấy tờ khác theo quy định của cơ quan đăng ký BHYT.

7.3 Các cá nhân khác:

Cách thức: Cá nhân tham gia BHYT thông qua cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức nơi đang làm việc.

Địa điểm: Cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức nơi đang làm việc.

Hồ sơ cần thiết:

• CMND/CCCD hoặc giấy tờ tùy thân hợp lệ khác.
• Giấy tờ chứng minh mối quan hệ lao động với cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức (hợp đồng lao động, quyết định bổ nhiệm…).
• Các giấy tờ khác theo quy định của cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức.

8. Cách tra cứu BHYT hiện nay

Hiện nay, có nhiều cách để bạn tra cứu thông tin BHYT một cách nhanh chóng và tiện lợi, bao gồm:

8.1 Tra cứu qua website của BHXH Việt Nam:

• Website: https://baohiemxahoi.gov.vn/tracuu/Pages/tra-cuu-thoi-han-su-dung-the-bhyt.aspx
• Cách thực hiện:
• Truy cập website BHXH Việt Nam.
• Chọn mục “Dịch vụ trực tuyến”.
• Chọn “Tra cứu thông tin BHYT”.
• Nhập thông tin cần thiết (số thẻ BHYT, CMND/CCCD, họ và tên…) và mã xác minh.
• Nhấn “Tra cứu”.

Kết quả tra cứu sẽ hiển thị đầy đủ thông tin bảo hiểm y tế là gì? Bao gồm: số thẻ, họ và tên, ngày sinh, giới tính, địa chỉ, mã số BHXH, thời hạn tham gia BHYT, mức hưởng BHYT…

8.2 Tra cứu qua ứng dụng VssID

Ứng dụng: VssID (có thể tải miễn phí trên App Store và Google Play).

Cách thực hiện:

• Tải và cài đặt ứng dụng VssID trên điện thoại thông minh.
• Mở ứng dụng VssID và đăng nhập bằng tài khoản BHXH hoặc CMND/CCCD.
• Chọn mục “BHYT”.
• Chọn “Tra cứu thông tin BHYT”.
• Nhập thông tin cần thiết (số thẻ BHYT, CMND/CCCD, họ và tên…) và xác nhận.

Kết quả tra cứu sẽ hiển thị đầy đủ thông tin về tra cứu thẻ BHYT của bạn.

8.3 Tra cứu trực tiếp tại cơ quan BHXH:

• Địa điểm: Các cơ quan BHXH trên toàn quốc.
• Cách thực hiện:
• Mang theo CMND/CCCD hoặc thẻ BHYT đến cơ quan BHXH.
• Cung cấp thông tin cho cán bộ BHXH để được tra cứu BHYT.

Cán bộ BHXH sẽ tra cứu và cung cấp cho bạn thông tin tra cứu BHYT.

8.4 Tra cứu qua tổng đài điện thoại:

Tổng đài: 19009068
Cách thực hiện:
Gọi điện đến tổng đài 19009068
Cung cấp thông tin cho nhân viên tổng đài để được tra cứu.

Nhân viên tổng đài sẽ tra cứu và cung cấp cho bạn thông tin về thẻ BHYT.

9. Các câu hỏi thường gặp về bảo hiểm y tế là gì?

9.1 Thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng trong bao lâu?

Theo hướng dẫn tại Công văn 3340/BHXH-ST năm 2017: Từ ngày 01 tháng 8 năm 2017 sẽ không ghi thời điểm hết hạn sử dụng trên thẻ bảo hiểm y tế nữa mà chỉ ghi thời điểm bắt đầu có giá trị sử dụng.

Thẻ BHYT chỉ quy định về thời điểm bắt đầu có giá trị sử dụng và thời gian tham gia bảo hiểm y tế 05 năm liên tục trở lên đối với đối tượng phải cùng chi trả chi phí khám bệnh, chữa bệnh.

9.2 Tôi đã tham gia BHYT nhưng chưa nhận được thẻ, phải làm sao?

Bạn đã tham gia BHYT nhưng chưa nhận được thẻ thì một số trường hợp có thể xảy ra:

• Thẻ BHYT của bạn đang được in ấn và gửi qua bưu điện.
• Thẻ BHYT bị gửi nhầm địa chỉ.
• Hồ sơ tham gia BHYT của bạn đang gặp vấn đề và cần được xử lý.

Tùy vào từng trường hợp cụ thể, cán bộ BHXH sẽ cung cấp cho bạn thông tin và hướng dẫn giải quyết phù hợp.

9.3 BHYT có chi trả cho các bệnh mãn tính không?

Có, BHYT chi trả cho các bệnh mãn tính. Tuy nhiên, mức chi trả sẽ phụ thuộc vào từng loại bệnh, loại hình người tham gia theo quy định bảo hiểm y tế và loại hình khám chữa bệnh.

9.4 Tôi có thể tham gia BHYT ở nhiều nơi cùng một lúc không?

Không, bạn không thể tham gia BHYT ở nhiều nơi cùng một lúc. Theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam về bảo hiểm y tế (BHYT), mỗi cá nhân chỉ được tham gia tại một nơi duy nhất.

Quy định về nơi tham gia bảo hiểm y tế là gì?

Người tham gia BHYT phải chọn nơi tham gia BHYT theo quy định của pháp luật, bao gồm:

• Nơi cư trú: Đối với người dân cư trú ổn định tại địa phương.
• Nơi làm việc: Đối với người lao động đang làm việc theo hợp đồng lao động, hợp đồng tập thể lao động.
• Nơi học tập: Đối với học sinh, sinh viên đang theo học tại các trường học.
• Nơi đang hưởng các chế độ trợ cấp xã hội: Đối với người không có khả năng lao động, người già neo đơn…

Người tham gia BHYT có thể thay đổi nơi tham gia BHYT theo quy định của pháp luật.

Hậu quả khi tham gia BHYT ở nhiều nơi:

• Bị hủy bỏ thẻ BHYT của người tham gia tại các nơi tham gia trái quy định.
• Bị truy thu phí BHYT và có thể bị truy thu phí BHYT đã đóng sai quy định.

9.5 Tôi có thể sử dụng BHYT để khám sức khỏe định kỳ không?

Việc sử dụng BHYT để khám sức khỏe định kỳ hiện nay có một số thay đổi so với trước đây.

Theo quy định mới nhất của BHXH Việt Nam:

• Kể từ ngày 01/01/2022: Khám sức khỏe định kỳ không thuộc phạm vi được chi trả bằng BHYT.
• Trước đây: Một số đối tượng được hưởng chi trả một phần chi phí khám sức khỏe định kỳ bằng BHYT, bao gồm:
• Người cao tuổi: Từ 60 tuổi trở lên.
• Người có bệnh lý mãn tính: Theo danh sách bệnh mãn tính được Bộ Y tế ban hành.
• Người lao động làm việc trong môi trường độc hại, nguy hiểm: Theo danh sách ngành, nghề được Bộ Y tế quy định.

Lời kết

Như vậy, Rabbit Care đã cung cấp cho bạn những thông tin đầy đủ về bảo hiểm y tế là gì. Bao gồm: khái niệm, lợi ích, đối tượng tham gia, thủ tục tham gia, mức đóng phí, thời hạn sử dụng thẻ BHYT, quy trình khám chữa bệnh và mẹo tiết kiệm chi phí khi sử dụng BHYT.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các sản phẩm bảo hiểm quan trọng khác tại Rabbit Care để chăm sóc và bảo vệ sức khỏe toàn diện cho bạn và gia đình nhé!